VERTİGO (BAŞ DÖNMESİ) TEDAVİSİ

Latince dönmek anlamına gelen vertigo terimi, tıpta hastanın kendisinin veya tüm çevresindeki nesnelerin döndüğünü hissettiği durumu tanımlamak için kullanılır. Yani vertigo bir hastalık değil, bir belirtidir. Etrafımızdaki cisimlerin kendi eksenimiz etrafında dönmesi ya da kafamızın içinde oluşan bu his aslında bir hareket halüsinasyonudur.

Hasta dairesel dönme şeklinde bir hareket hissetmektedir. Şiddetli vertigo durumunda hasta hareket edemez, sıklıkla mide bulantısı ve kusma baş dönmesine eşlik eder.

Hastaların bir kısmı dengesizlik, göz kararması, sersemlik hali gibi, gerçek anlamda baş dönmesi (vertigo) ile ilişkisi olmayan durumları tanımlamak için de baş dönmesi tanımını kullanırlar. Baş dönmeleri dışında çok sayıda insanı rahatsız eden bu önemli klinik belirti de denge bozukluğudur. Baş içinde boşluk hissi, yaylı yatak üzerinde ya da gemi güvertesinde yürüyor, arkadan itiliyor, boşluğa basıyor gibi hissetme sağ veya sola doğru denge kaybı, sersemlik hissi, başta ağırlık olması veya yerin ayaklar altından kayması durumu denge bozukluğunun farklı ifadeleridir.

Gerçek baş dönmesi (vertigo) en sık iç kulak hastalıkları sonucu, daha nadir olarak da beyin ve beyincikle ilgili hastalıklarda ortaya çıkar. Alkol ve bazı ilaçlar da baş dönmesine yol açabilir.

VERTİGO (BAŞ DÖNMESİ) NEDENLERİ NELERDİR?

Vertigoya neden olan faktörler sıklık sırasına göre:

  1. İç Kulak Sorunlarına Bağlı Sebepler: İç kulak denge kristallerinin yerinden kopması, sıvı akışkanlığında tıkanma, denge sinirine yerleşen virüse bağlı iltihaplar, sinir kılıfı kaynaklı tümörler.
  2. Nörolojik Sebepler: Beyin-beyincik tümörleri, migren, multipl skleroz.
  3. Kas-İskelet Sorunlarına Bağlı Sebepler: Boyun kireçlenmesi, fıtık, düzleşme, bel ve omurga sistemi sorunları.
  4. Psikojenik Sorunlara Bağlı Sebepler: Panik atak, anksiyete bozukluğu, depresyon.

VERTİGONUN TANISI

Vertigoya neden olan hastalığın tanısı her zaman kolay olmadığı için hastalar uzman ekip tarafından modern cihazların bulunduğu merkezlerde değerlendirilmelidir.

Biz merkezimizde modern cihazlarla, vertigo tanısı için uyguladığımız testler ile;

  1. İşitme testleri
  2. Vertigo sandalyesi (TRV Koltuğu)
  3. Videonistagmografi (VNG): İ. Kulak fonksiyonlarının ölçülmesi
  4. VHİT
  5. Posturografi: Bu cihazla denge analizi, düşme riski ve sorunun kaynağı (beyin, kulak veya iskelet sistemi) özel programlar ile belirlenmekte ve aynı zamanda rehabilitasyon tedavileri uygulanabilmektedir.

Bilgisayarlı analiz (vertigo indicator) programı ile baş dönmesinin kulak, beyin veya boyun gibi temel sebepleri ayrıştırılmakta, VNG (videonistagmografi) testi ile problemin iç kulak mı yoksa beyin kaynaklı mı olduğu saptanabilmektedir. Yine bu sistemle kulağa sıcak-soğuk su verilerek yapay baş dönmesi oluşturularak iç kulak fonksiyonları ölçülebilmektedir. Ayrıca rutin işitme testleri, gerekli görülen hastalarda kan testleri ve görüntüleme yöntemleri ile bir bütün halinde değerlendirilerek doğru tanıyı bulmaya çalışılmaktadır.

Ayrıca VNG (videonistagmografi) kulak kristallerinin sebep olduğu pozisyonel vertigo tanısı kolaylıkla konabilmektedir. Aynı sistemle kalorik test, kulağa sıcak-soğuk su verilerek yapay baş dönmesi oluşturularak iç kulak fonksiyonları ölçülebilmektedir.

Merkezimizde yine en modern tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Visual biofeedback yöntemiyle posturografi cihazı üzerinde özel hareketler yaptırılarak seanslar şeklinde hastaya özel rehabilitasyon programı oluşturulmaktadır.

Ayrıca rutin işitme testi, gerekli görülen hastalarda kan testleri ve ilgili branşlarda nöroloji, fizik tedavi ve psikiyatri ile koordineli çalışılarak ekip çalışması sağlanmaktadır.

VERTİGONUN TEDAVİSİ

Halk arasında var olan ‘vertigonun tedavisi yoktur’ inanışı yanlıştır. Vertigo tedavisinin başarısız oluşundaki ana neden çoğu zaman tanının doğru konamamasıdır.

Problem, basit ve kısa süreli baş dönmesi ataklarından, kişinin gündelik hayatına devam etmesine engel olacak kadar farklı şiddette olabiliyor. Halk arasında kulaktaki kristallerin oynamasına bağlı pozisyonel vertigodan kansızlığa, B12 vitamin eksikliğinden beyin tümörlerine kadar birçok nedene bağlı olabilen %30’luk kesimde tedavi nedene bağlı olarak yapılıyor. Ancak neredeyse %70 oranında kesin bir neden saptanamıyor.

Vertigoyu kontrol altına almak için çeşitli yöntemlere başvurulmaktadır. İlaç tedavisi ve egzersizlerle vertigo kontrol altına alınmaya çalışılır. Tedavide asıl amaç vertigonun işaret ettiği hastalığı bulup bu hastalığı kontrol altına almaktır. Doktor çeşitli testler yaptıktan sonra hastaya vertigo teşhisi koyduysa bunun arkasındaki hastalığı araştırır ve nedene yönelik bir tedavi yöntemi uygular. Genelde sebebi bulunamadığı için genel bir tedavi uygulanır. Bu tedavi şu şekildedir:

  • Tetikleyici faktörlerin ortadan kaldırılması(alkol, sigara, stres, kafein, tuz vs.),
  • Tetikleyici pozisyonun ortadan kaldırılması,
  • İlaç tedavisi,
  • Cerrahi müdahale.

Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo: Yatağa yatarken, yataktan kalkarken, ayakkabı giymek için eğilirken veya raftan bir şey almak için baş kaldırılırken kısaca baş hareket ettirildiğinde ortaya çıkar. Çoğu hastada baş dönmesi 5-15 saniye sürer, nadiren bir dakika veya üstüne çıkabilir. Kişi oturur pozisyondan yatar pozisyona geçince şiddetli baş dönmesi olur, yattığı yerden doğrulup oturunca da yine aynı şekilde baş dönmesi ortaya çıkmaktadır. Kristallerin düştüğü doğru kanal tespit edildikten sonra yaklaşık on dakika süren manevra ile kristaller yarım daire kanalı içinden ayrıldıkları alana geri yollanır.

TRV KOLTUĞU

Pozisyonel vertigonun (kristal kaymasının) tanısında günümüzde kullanılan en başarılı yöntemlerden biridir. İlaç kullanmadan yapılan ilk manevra sonrası tedavide başarı oranı %85’in üzerindedir. Özellikle yaşı ileri, kilosu fazla, engelli ya da bel/boyun rahatsızlığı olan hasta grupları gibi tanı konmakta zorlanılan hastalarda son derece etkili bir tanı tekniğidir. Hasta güvenlik kemeri, bir bacak kemeri, omuz yastıkları ve baş aparatı ile sabitlenir ve etrafında 360 derece döndürebilir.

VESTİBÜLER REHABİLİTASYON

Özellikle kesin nedeni net olarak bulunamamış ilaçlarla tedavi edilemeyen, kronik hale gelen vertigonun, beyinde denge algısının yeniden modüle edildiği “Vestibüler Rehabilitasyon” yöntemiyle tedavi edilebilmektedir. yerçekimi bizi sağa-sola çektikçe, beynimiz bilinçaltı olarak sürekli vücudu düzeltir, bu durum da aslında sürekli salınmamıza neden olur. Bunu farkında olmadan yaparız. Ancak bir kişi kendini çok fazla dinlemeye başladığında, beyin algılamaması gereken bu salınmaları algılamaya başlar. Bu da sürekli olarak baş dönmesi ve denge bozukluğu şeklinde hatalı algıya neden olur. Bu durum hastalarda sürekli yatma isteği oluşturmaya başlar ve hastalar ayağa kalkmaktan ve yürümekten korkmaya başlar. Vestübiler rehabilitasyon (nörorehabilitasyon) yönteminde, hastaların doğal salınmayı algılama eşiği yükseltilir, böylece algılamaması gereken bu salınmaları tekrar algılamaz hale getirilir, hasta yerçekimine karşı ne yapması gerektiğini öğrenir.

VERTİGODAN KAÇINMAK MÜMKÜNDÜR

  • Stresten uzak durun. Stres vertigo oluşumunu tetikleyen en önemli faktörlerin başında yer almaktadır. Olabildiğince kendinize özel zamanlar oluşturun ve stresi hayatınızdan uzak tutun.
  • Bağışıklık sisteminizi güçlendirin. Sağlıklı beslenmek oldukça önemli. Dondurulmuş ve gıdalardan uzak durun. Süt içmek ve protein ağırlıklı gıdalar tüketmek de bağışıklık sisteminizi destekler ve sizi zinde tutar.
  • Güneşlenin. Sağlıklı ve zinde bir vücut için D vitamini büyük önem taşıyor.
  • Bol sıvı tüketin. Su tuz dengesinin korunması için bol bol su içilmelidir. Çay, kahve gibi içeceklerden uzak durulması gerekmektedir. Bu tarz içecekler iç kulakta sıvı artışına neden olabilmektedir.
  • Ani hareketler yapmaktan kaçının. Ani hareketler kulak kristallerinin yerinden oynamasına neden olabilmektedir.
  • Sakin sporlar tercih edilmeli. Ağır hareketlerden uzak durarak daha hafif hareketlerle spor yapılması vertigoyu olumlu yönde etkilemektedir.

Diğer Hizmetlerimiz: