Ses analiz yöntemleri ile sesteki patoloji ve patolojinin derecesi saptanır. Günümüzde ses hastalıklarının teşhisinde, sadece hastanın öyküsü ve fizik muayene ile değerlendirme değil bilgisayar ortamında elde edilen objektif ve istenildiğinde tekrar edilebilen analiz yöntemleri tercih edilmektedir.
Ses analiz yöntemleri ile sesteki patoloji ve patolojinin derecesi saptanır. Günümüzde ses hastalıklarının teşhisinde, sadece hastanın öyküsü ve fizik muayene ile değerlendirme değil bilgisayar ortamında elde edilen objektif ve istenildiğinde tekrar edilebilen analiz yöntemleri tercih edilmektedir.
Bu analiz ses laboratuvarında, bilgisayarlı ses analiz cihazında yapılmaktadır. Belirli bir süre boyunca hastadan sabit frekans ve şiddette ‘a’ fonasyonu oluşturması istenir. Bu ses bilgisayar ortamında kaydedilerek analiz edilir. Ayrıca ses analizi ses ameliyatları öncesi ve sonrasında sesin değerlendirilmesini sağlayarak, sonuçların objektif bir şekilde değerlendirilebilmesini sağlar.
Ses bozukluklarına kişinin sesini kötü ve yanlış kullanması, nodül, polip, kist, granülom, ses teli felci, sulkus vokalis, püberfoni, reinke ödemi, ses hijyenine dikkat edilmemesi, ses teli ameliyatları, üst solunum yolu enfeksiyonları, aşırı sigara ve alkol kullanımı neden olabilir.
Ses bozukluğu olan kişilerde; konuşurken nefes nefese kalma, istenen sürede konuşamama, konuşma sırasında boğazda ağrı, acı ya da gerginlik hissi, boğazda takılma hissi, düzelmeyen ya da sık sık yaşanılan ses kısıklığı, sesin tamamen gitmesi, sesin normaldekinden daha tiz (ince) ya da pes (kalın) çıkması, seste çatlanma/pürüzlülük, yüksek sesle konuşma/şarkı söylemekte zorlanma, sesin gün içinde ya da hafta sonuna doğru kötüleşmesi gibi durumlar görülür.
Ses terapisi ses tellerinin fonksiyonel bozukluklarının azaltılması/ortadan kaldırılması ve yapısal hastalıklarının tedavisini amaçlar. Ses terapisi ile kişinin sesini en verimli ve etkin kullanabileceği düzeye getirmesi sağlanır.
Ses terapisi bazı hastalıklarda tek başına bir tedavi yöntemi olarak kullanılırken, bazılarında ilaçla veya cerrahi yöntemle birleştirilir. Ses egzersizleri piyano eşliğinde yapılır ve fizik egzersizlerle desteklenir. Hastaya doğru nefes teknikleri öğretilerek nefes gücü arttırılır.
Ses hijyenini sağlamak için hayatıyla ve davranışlarıyla ilgili olarak ne gibi değişiklikler yapması gerektiği hakkında bilgilendirilir. Terapi sonrası ev egzersizleri verilerek tedavinin devamlılığı sağlanır.
Ses terapisi; ses teli ameliyatı sonrasında sesin mümkün olan en yüksek kapasiteye ulaşabilmesi için, sulkus vokalis (ses tellerindeki doğuştan olan incelme ve çizikler), püberfoni (ya da mutasyonel falsetto; erkeklerde buluğ çağından sonra ince sesin devam etmesi), sesin sürekli ve yıpratılarak kullanılması (özellikle öğretmen, şarkıcı, çağrı merkezi elamanı gibi sesini profesyonel olarak kullananlarda), sesin güçsüz çıkması ya da hiç çıkmaması durumunda, ses teli nodüllerinde uygulanabilir. Ses terapisi ses hasarının yeniden ortaya çıkmasını engellemede önemli rol oynar.
Ses terapsinin başarısında hasta uyumu çok önemlidir. Öğrendiklerini hayata geçirerek sürdürebilen hastalarda başarı oranı çok yüksektir.
Hastaların sigara kullanmaması, bol sıvı alması, tozlu, pis, dumanlı ortamlardan kaçınması, bulunduğu ortamı nemlendirilmesi, sesini fazla yormadan kullanması, stresten uzak durması, yüksek sesle gülmemesi – ağlamaması ve öksürmemesi önemlidir.
